Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.
әшәкеләү — 1. Пычрату, бозу 2. Бозу, сыйфат ягыннан начарлату 3. Начарга әйләндерү, ямьсезләү тормышны ә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
жәке — 1. (Жамб., Қорд.; Алм., Шел.) әке. Ж ә к е м айтып қоймаушы еді (Жамб., Қорд.). Ж ә к е, бүгін меймандыққа мені ертіп барасың ба? (Алм., Шел.). Жуырда ғана ж ә к е м келді, енді сен келіп отырсың (Б.Соқп., Жекпе жек, 92). Жеңгесі Фатиматқа салы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ала-пөле — (Гур., Маңғ.; Қост.: Тар., Об.) ала бөтен. Басқалардан а л а п ө л е бұрын Шөкеңнің үйі тігіліп, жас келіндер өз үйлерін тігуге содан кейін кірісер еді (Б. Майл., Шығ., В, 189) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ауыз үй — (Қост., Семиоз.; Көкш., Қ ту; Жамб., Шу; Шымк., Түлк.; Түрікм., Небид.; Монғ.) ас үй, тамақ істейтін үй. Келіндер ұялып а у ы з ү й д е тұр (Қост., Семиоз.). Ер тоқымды а у ы з ү й г е қойсаң да болады (Көкш., Қ ту). …а у ы з үйден айқайлап, үш… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
биқая — (Орал, Орда) қазымыр. Кемпірдің бәрі бірдей емес қой, олардың б и қ а я л а р ы да көп болады. Олар келіндеріне тыныштық бермейді (Орал, Орда) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қосай — калош. Әдемі, сәнді калош. Аяғындағы қ о с а й к а л о ш бай келіндерінің бірінікі (Ғ.Мүсірепов, Оян өлке, 1, 59). Аяғында биік өкшелі шоңқайма етік, қ о с а й к а л о ш бәрі де сандық түбінде жатқан бір киер екені танылып тұр (Ғ.Мүсірепов, Ұлпан … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
тұл — ат. этногр. Қайтыс болған адамның төл атын асына сою үшін, құйрық жалы күзеліп, бір жыл бойы мінілмей, бос жіберілген атты «тұл ат» деп атайды. Т ұ л а т т ы соярда құраннан аят оқылып болған соң, бәйбішесі, қызы, келіндері «т ұ л а т қ а» көріс… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
әскери қызмет — (Военная служба) азаматтардың қарулы күштер қатарында өз еркімен мемлекеттің жүктеген міндеттерін атқаруы немесе өз еркімен мерзімнен тыс қызмет етуі. 1995 ж. қабылданған Жалпыға бірдей әскери міндеттілік туралы заңды негізге ала отырып,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Дін — – әмбебаптық құбылыс; дамыған, кемелденген кезеңінде діни сана, діни қызмет, діни қатынастар және діни ұйымдар оның (д.) құрылымының негізгі элементтері болады. Шариғаттың (вероучение) типіне байланысты акцент (көңіл, назар аудару) әмбебаптың сол … Философиялық терминдердің сөздігі
тас — I Тас барақ. Тастан қалап, араларын лаймен байланыстырып жасалған барақ (үй). Құтлық қаған Бөрілі таудың отын суы мол, күнқақты қойнауының бірінен т а с б а р а қ салдырып, қаған ордасы мен өзінің қосшыларын, қызметшілерін сонда қоныстандырған… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бикләү — 1. Ачыла ябыла торган нәрсәләрне йозак, келә яки башка бикләвечләр белән эләктереп, борып, беркетеп ачылмаслык хәлгә китерү. Томалау, каплау (юлны, каналны һ. б. ш.) 2. Кемне яки нәрсәне иреккә чыга алмаслык, яки беркем дә ачып ала алмаслык итеп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
